Orpheus Magazine: 30 jaar Najib Amhali
De openingszin van zijn optreden waarmee hij in 1998 jury en publiek tijdens het Leids Cabaret Festival inpakte, is een klassieker geworden: “Als Marokkaan kom ik graag bij de mensen thuis”. Een onweerstaanbaar grappige kwinkslag over de vooroordelen waartegen hij zichzelf als Nederlandse Marokkaan altijd moest wapenen. En om het er nog even flink in te wrijven vervolgde hij met: “Ik ben blij dat u vanavond hier bent, ik hoop niet dat een van mijn broeders nu bij u thuis is.”
Nador-Krommenie-Utrecht
Zijn wieg stond in 1971 in het Marokkaanse Nador en hij groeide op in Krommenie. In een arm gezin, met een vader die weliswaar vrolijk door het leven ging, maar ook een stevige drinker en gokker was. “In Krommenie was wel racisme,” vertelt hij dit seizoen in zijn jubileumshow 30 jaar on stage, “maar niet veel.”
De tiener Najib hield zich maar net staande in dat gezinsleven, deed de LTS autotechniek, probeerde nog even een banketbakkersopleiding en wat baantjes bij wegrestaurant De Krokodil en de Zwarte Markt van Beverwijk.
Bij toeval las hij in 1989 een oproep van de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht: ‘HKU vraagt leerlingen met etnische achtergrond voor drama-, docenten- en acteursopleiding’. Studenten ‘met een kleurtje’ zouden het theaterlandschap van het witte imago moeten afhelpen. Najib zag kansen uit Krommenie weg te komen en zijn creativiteit de ruimte te geven.
Acteur?
Hij dacht tijdens zijn jaren aan de HKU aanvankelijk niet in de richting van comedian of cabaretier. “Acteur wilde ik worden. In drama’s en films. Zo breed mogelijk. Nou, vergeet het maar, ik kwam er tijdens mijn studie al snel achter dat je als Marokkaanse acteur hoogstens een rol kreeg als overvaller. Als je een andere rol wilde, hoorde je: ‘Hoor ‘s, het wordt geen sciencefictionfilm’.” Daar kwam nog bij dat hij al snel in de gaten kreeg dat Pinter, Molière en Shakespeare die hij op school moest bestuderen, bepaald niet tot zijn belevingswereld hoorden.
Comedian-Cabaretier-Entertainer
“Ik was meer van de humor, van de stukken van De Ploeg, met Titus Tiel Groenestege en Han Römer. Ik wilde de lach uit de zalen halen. In 1994 ontmoette ik Raoul Heertje, die me inlijfde bij Comedytrain. Ik werd op sleeptouw genomen door Eric van Sauers en Theo Maassen en klaargestoomd voor het Leids Cabaret Festival.” Na het winnen ervan ging het snel. Van kleine naar middenzaal, van grote zaal naar een stadion. Zijn stijl leent zich daarvoor. Hij is een entertainer, een publieksbespeler, geen messcherp en confronterend cabaretier. Zijn vrolijke en relativerende observaties over het leven in Nederland als kind van een eerste generatie gastarbeider vormen daarbij zijn voornaamste troef. Met smeuïge anekdotes over zijn familie en landgenoten en vette knipogen schetst Amhali vooral de amusante kanten van de multiculturele samenleving, aan de scherpe kanten ervan snijdt hij zich zelden. “Je hoeft het nieuws niet te volgen, observeer het leven om je heen en je hebt zowel drama als comedy,” vindt hij.
Alcohol-Drugs-Gokken
Dit seizoen kijkt hij in 30 jaar on stage terug op de afgelopen dertig jaar. Ook op de pijnlijke periode uit die jaren. “Niet uitgebreid, maar ik stip ’t wel aan, de jaren waarin ik zwaar verslaafd was aan alcohol, drugs en gokken. Jaren waarin ik niet wist dat ik op aarde was en zelfs mijn dealers me waarschuwden dat ik mezelf aan het slopen was.” In zijn biografie Najib – de biografie vertelt hij hoe hij er weer bovenop is gekomen, maar dat hij zich er ook van bewust is dat verslaving in zijn kop blijft zitten. “Dus dit programma is in dat opzicht niet in alles een ‘best of Najib Amhali’. Maar ik haal natuurlijk wel de succesnummers van stal die bepalend zijn geweest voor mijn carrière. De ‘SOA-test’ en uiteraard ‘de shoarmazaak’. Heel herkenbaar voor veel mensen: je hebt een avond gezopen en je struikelt stomdronken een shoarmazaak binnen en verandert in een randdebiel die ‘Hassan!! Broodje. Broodje, ja bróódje. Broodje! Hassan! Bróódje!!’ schreeuwt.”
Welke plek hij inneemt in het Nederlandse cabaretlandschap, weet Najib niet precies. Of hij, samen met medestudent en collega-cabaretier Jeffrey Spalburg, voor meer diversiteit heeft gezorgd zoals de HKU destijds met haar oproep beoogde..., ach misschien hebben ze het pad geëffend voor andere talenten ‘met een kleurtje’, wie zal ’t zeggen. “Je komt als allochtone Nederlander nog altijd veel obstakels tegen. Ik laat zien dat je daar overheen kunt als je in jezelf gelooft.”
UITgelicht!
Bij 30 jaar on stage van Najib Amhali op vrijdag 9 mei 2025 zetten we een doventolk in, die met gebarentaal de voorstelling gaat vertolken. De gebarentolk staat op het podium links vooraan, zodat je in één oogopslag zowel de tolk als de artiest kan zien. We hebben de stoelen die het beste zicht geven op zowel de artiest als de gebarentolk beschikbaar gemaakt voor doven. Deze zijn alleen per mail te reserveren.