Orpheus Magazine: Onverbiddelijk, onverschrokken, Sonja Barend

Sonja

Actrice Angela Schijf kruipt op Internationale Vrouwendag in Sonja, de nieuwe productie van Toneelgroep Maastricht, in de rol van Sonja Barend, ‘de koningin van de talkshow’. “Ik was meteen verkocht toen ik haar memoires las.”

Na de achttiende reeks opnames voor Flikken Maastricht en de musical Dagboek van een herdershond was Schijf toe aan een stevige theaterrol. Die wens sprak ze uit naar regisseur Servé Hermans van Toneelgroep Maastricht, met wie ze vier keer eerder samenwerkte, bijvoorbeeld in de theatervoorstelling La Superba. Hermans ging voor haar op zoek. “Als ze voor een televisieserie een stoere vrouw nodig hebben, weten ze me zo te vinden. Maar ik wil graag mijn grenzen verleggen. Verschillende rollen passeerden totdat Servé me aanraadde de memoires van Sonja Barend eens te lezen.”

En wat dacht je? Sonja? Sloeg de schrik je om het hart?
“Integendeel! Sonja intrigeerde mij meteen. Na de eerste lazing van haar boek was ik helemaal geïnteresseerd in  deze vrouw. Ze heeft zo’n rijk leven naast haar carrière.” 

Angela had het silhouet van de nu 83-jarige Sonja Barend nog stevig op haar netvlies staan. “Vooral dat Purdy-kapsel uit de jaren zeventig en die schoudervullingen.” Na het terugkijken van uitzendingen kwam Sonja zelf weer tevoorschijn. “Een leuke, onverschrokken, authentieke, slimme vrouw; goed voorbereid en met veel mensenkennis in huis.”

Met Servé Hermans ging Angela Schijf op audiëntie bij Sonja Barend met de vraag of ze theater mochten maken van haar memoires. “Ze reageerde meteen positief, ze vond het eervol.” Wat volgde, waren meer ontmoetingen en gesprekken. “Elke keer als ik haar zag raakte ik meer op haar gesteld. Ik zou haar willen als vriendin, als adviseur, als oma voor mijn kinderen.” 

Het is vooral het persoonlijke verhaal van Sonja dat Angela fascineert. “Ze heeft haar Joodse vader nooit gekend en groeide op met het idee dat haar stiefvader haar echte vader was. Ze droeg aanvankelijk ook zijn naam. Haar echte vader werd in de oorlog opgepakt. Ze kwamen in 1942 aan de deur en vroegen of hij thuis was. Je kunt je de vragen die Sonja haar Moeder wilde stellen wel voorstellen. Wat gebeurde er? Waarom liet je ze binnen? Waarom heb je mij dit nooit verteld? Voelde je je schuldig? Toch stelde ze deze essentiële, persoonlijke vragen nooit aan haar moeder, terwijl ze aan de talkshowtafel alles aan iedereen durfde te vragen. Daar zit een tegenstelling die mij erg intrigeert.”

“Sonja is baanbrekend geweest voor vrouwen op televisie. Ze was een voorvechter en zulke vrouwen moeten gevierd worden. Maar je kunt nog zo’n idool of icoon zijn, we zijn ook allemaal kinderen van ouders met een eigen verhaal. Dit stuk gaat over familiebanden, daar hebben we allemaal mee te maken.”

Waar ze als maker op hoopt? “Ik ben op zoek naar de echtheid van een gesprek. Dat je een moment stilstaat en aandacht hebt voor de ander. Wat gruwel ik van de stellen die ik zie in een restaurant en die continu op hun telefoon bezig zijn. Ik zie de afstand tussen mensen groeien, hoewel het ogenschijnlijk lijkt alsof we elkaar steeds makkelijker en sneller kunnen bereiken. We leven in een individualistisch tijdperk, terwijl we elkaar heel hard nodig hebben.”

Straks kruipt ze voor het eerst in haar carrière in de rol van een bekende persoonlijkheid, een vrouw waarvoor ze inmiddels een bijna verliefde bewondering koestert. “Al moet je daar natuurlijk mee oppassen, je wilt niet dat het een imitatie wordt. Ik wil naar mijn gevoel van en voor Sonja gaan. En dan denk ik vooral aan de dochter van de moeder die ze was, is en altijd zal zijn. Ik speel haar op het hoogtepunt van haar carrière, haar moeder is dan aan het einde van haar leven, zodat werk en privé dicht bij elkaar kunnen komen.”

Ondertussen kijkt ze ernaar uit om opnieuw met Servé Hermans samen te werken. “Hij heeft lang moeten zeuren voordat ik ja zei tegen Dagboek van een herdershond, maar dat bleek uiteindelijk een groot cadeau. Ik voel me erg op mijn gemak bij hem. Dat is belangrijk, bij iedere regisseur. Dit is best een kwetsbaar beroep, maar tegen Servé kan en durf ik alles te zeggen.”

Sonja krijgt een flinke tournee door het land. En bij de première zit ook Sonja daar, op rij 1. Dan ziet zij hoe Angela haar meest persoonlijke en pijnlijke verhaal voor theaterpubliek openbaart. Sonja liet al weten het volle vertrouwen in Angela te hebben. Angela: “Ik heb nog nooit iemand gespeeld die ik aan kon raken. Dus ja, ik vind het spannend om aan Sonja, Sonja te laten zien. Tegelijkertijd is dit een op zichzelf staand werk, dat weet zij gelukkig ook. Nerveus zal ik zijn, ik wil het perfect doen. Helemaal voor haar.”

En dan die bekende afscheidszin: voor straks lekker slapen… Klinkt die nog één keer in Orpheus? “Kom maar kijken!”