Orpheus Magazine: Orphée et Eurydice

Dit voorjaar -16 mei om precies te zijn- komt de opera Orphée et Eurydice van Christoph Willibald Gluck naar Orpheus. Dit werk, waarvoor Ranieri de' Calzabigi het libretto schreef, behoort tot het genre azione teatrale: opera's met een mythologisch thema. Het origineel was voor het eerst te zien in Wenen, op 5 oktober 1762.

Orpheus Magazine > Orphée et Eurydice

De Nederlandse Reisopera met sopranen Kristina Bitenc (Eurydice), Lucía Martín- Cartón (L’Amour) en tenor Yaroslav Abaimov (Orphée) brengt het liefdesdrama uit de Griekse mythologie onder begeleiding van Phion, Orkest van Gelderland & Overijssel, opnieuw tot leven. Wie nooit een voorstelling binnen dit genre meemaakte moet deze kans aangrijpen! Met handen, hoofd én hart. Want dit liefdesverhaal levert aan relevantie niets in, het is nog steeds actueel. Deze uitvoering brengt het terug naar de essentie; een compact drama voor drie personages; Orphée, Eurydice en L’Amour. Zij schitteren in een Franse uitvoering mét boventiteling. 

We spraken de Sloveense sopraan Kristina Bitenc (37). Zij begon haar muzikale carrière als violiste, maar op de middelbare school voor Muziek en Ballet in Ljubljana koos ze toch voor zang. Ze vervolgde haar opleiding aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag waar ze in 2012 afstudeerde aan de Dutch National Opera Academy (DNOA). Kristina werkt al jaren samen met internationale gezelschappen en de Nederlandse Reisopera. Den Haag is, zoals ze zelf zegt, haar milestoneplek, haar nieuwe thuis. “Ik woon hier inmiddels net zo lang als ik in Slovenië woonde. Maar ik mis mijn land wel, vooral mijn familie en de bergen.” 

Gluck’s beroemdste opera is bekend terrein voor Bitenc. In 2015 straalde ze in dezelfde rol, die van Eurydice, ook voor de Nederlandse Reisopera. “Opnieuw hoop ik dat het publiek na afloop met meer vragen huiswaarts keert dan het naar theater kwam”, zegt ze. “Ik hoop dat je je afvraagt: wat vond ik hier eigenlijk van? In dit verhaal zit iets heel bijzonders, het maakt de toeschouwer in je wakker, het roept vragen op die een paar dagen in je hoofd zullen resoneren. Waar heb ik naar gekeken, hoe liep het nu eigenlijk af? Heeft hij haar echt gered, zijn beiden dood of leeft hun liefde door in een andere wereld? Die magie en al die vragen maken dit liefdesverhaal anders dan alle andere verhalen.” 

Toen bekend werd dat ze opnieuw de rol van Eurydice zou krijgen pakte ze er even haar partituur van destijds bij. “Die stond nog boordevol aanwijzingen: daar loop je naartoe, daar kijk je naar hem, nu rennen… Ik heb er niets meer aan, we kiezen een compleet nieuwe uitvoering, nieuwe uitdaging. Daar komt bij: zelf ben ik ook veranderd, ik ben ouder, heb twee kinderen gekregen en meer levenservaring opgedaan. Die persoonlijke groei neem je mee in een rol, het zorgt ervoor dat je iets extra’s kunt toevoegen.” 

Tijdloos is dit mythologische verhaal nog steeds, vindt Bitenc. “Het is een liefdesdrama dat zich, ook zonder het in deze extremen te trekken, laat vergelijken met onze eigen relaties. Hoe ver gaan we voor de liefde? Die vraag blijft zelfs na duizenden jaren actueel.” 

Dat ze met tenor Yaroslav Abaimov (Orphée) straks zo’n overtuigend liefdesverhaal neerzet zonder dat ze elkaar eerder ontmoetten, blijft een bijzondere kant van het vak. “Ik ga naar mijn werk, zeg: hoi, ik ben Kristina en duik vervolgens met hem in een lovestory. Zo werkt het, zo snel gaat het in ons vak; van nul tot honderd. Na zo’n eerste ontmoeting trekken we zes weken intensief met elkaar op tijdens repetities, daarna gaan we het land in. Maar we dragen het verhaal niet alleen, vergeet L’ Amour niet. Ook de rol van het koor (Consensus Vocalis, red.) in deze Griekse tragedie is groot. Ik ken de kwaliteit van het koor, we werkten eerder samen in Die Zauberflöte. Ik verheug me enorm op de nieuwe samenwerking met hen. En natuurlijk met de musici van Phion. Waar we in Die Zauberflöte het podium deelden -dat was fantastisch, het leverde ongekende interactie op- speelt het orkest dit keer vanuit de orkestbak.” 

Op welke scène verheugt Kristina Bitenc zich, in de rol van Eurydice? Even is het stil, dan klinkt vol overtuiging: “Op haar twijfel, de innerlijke worsteling die ze laat zien. Tot haar grote geluk ontmoet ze Orphée na haar dood opnieuw maar waarom kijkt hij haar niet aan? Houdt hij niet meer van haar? Haar mix van gevoelens waarin houden van, woede, twijfel en machteloosheid elkaar afwisselen zijn geweldig om te vertolken. Zij haalt alles uit de kast om hem te overtuigen. Let vooral op haar aria, zijn antwoord en het feit dat ze elkaar juist dán niet aankijken! Als toeschouwer krijg je de kans het verhaal vanuit verschillende perspectieven te aanschouwen. Zij sterft, hij pleegt zelfmoord maar toch komen de twee geliefden weer samen.” 

UIT GELICHT!  

Daarom heet dit theater Orpheus 

Orpheus is een muzikant, dichter en profeet uit de Griekse mythologie. Het magische effect van Orpheus’ dicht- en zangkunst komt in veel verhalen terug. Met zijn liederen en lier temde hij de wilde natuur, planten en dieren en zelfs de weerbarstige mens. Orpheus groeide uit tot toonbeeld van (voordracht)kunst en beschaving. Om die reden is zijn naam verbonden aan ons theater. Ook de lier van Orpheus is terug te vinden in het logo. Het beeld van Orpheus, van de kunstenaar Ossip Zadkine dat bij de opening van dit theater in 1965 op het voorplein werd onthuld, is nu te vinden in de Bijvoet en Holt Foyer.