Orpheus Magazine: Oekraïnse Musici brengen La Traviata

Tragiek vol hoop Er komt óók veel moois uit Oekraïne. Naast een land waarin op dit moment de kwaadaardigste kanten van de mens zich tonen, is het een land met een rijke cultuur. Maak kennis met Ukraine Chamber Opera, naar Nederland gevluchte topmuzikanten en hun uitvoering van Verdi’s La Traviata. 

Deze muzikanten hebben allemaal in de grote operahuizen van het land gespeeld en gezongen, bij gerenommeerde gezelschappen. Oekraïne is een operaminnend land en het heeft, zo zegt de Nederlandse dirigent Jeroen Weierink, een enorm potentieel aan musici en stemmen. Er is bijna geen Oekraïner die Tsjaikovski’s opera Jevgeni Onegin niet kent en kan meezingen. Ook al zal de liefde voor alles wat Russisch is bij het overgrote deel van het volk nu totaal zijn verdwenen. 

Je hebt als dirigent heel veel opera’s gedirigeerd van Oost-Europese gezelschappen die op tournee in Nederland waren. Dit Ukraine Chamber Opera is wel een heel bijzondere.

“Absoluut. Ik kende de meeste musici die naar Nederland vluchtten van de vele keren dat ik in Oekraïne werkte. Hier heb ik Aïda, Tosca, Nabucco, Rigoletto gedirigeerd, en in Kyiv het herdenkingsconcert voor de slachtoffers van de MH17 geleid. Ik ben altijd op pad met Marc Krone als regisseur, die nu ook deze La Traviata gaat doen. Toen op 24 februari 2023 Rusland het land binnenviel, viel mijn werk weg. Ik zou op 1 maart in Samara (Rusland) Aïda dirigeren en dan naar Charkov voor Rigoletto.”

Je kon niet meer naar daar, maar zij kwamen naar hier.


“Inderdaad. Dat is natuurlijk treurig. Er is een flink aantal gevlucht, vooral uit de steden in het oosten en zuiden. En uit Kyiv. In die weken kreeg ik veel berichten en telefoontjes van ze voor hulp. Een aantal van hen vond onderdak in Deventer. De directeur van de Deventer Schouwburg kwam met het plan deze muzikanten ook hier hun vak te laten uitoefenen en vroeg of ik mij ermee wilde bemoeien. Zo is eerst het Ukraine Liberty Orchestra ontstaan. En nu, uitgebreid met topsolisten uit diverse operahuizen en in samenwerking met Camerata Amsterdam-Kiev, is dat Ukraine Chamber Opera geworden.”

Wat is La Traviata voor jou?


“Met Tosca van Puccini en De Parelvissers van Bizet toch een van de mooiste opera’s. Door de muziek en het libretto, de tekst, van Francesco Maria Piave. Je gaat van de ene waanzinnig mooie aria naar het andere. Het is de opera met de meeste ‘evergreens’ als Sempre libera, Parigi o cara en met Libiamo ne' lieti calici (het Drinklied) als de grote meezinger. Een hele tragische opera over een onmogelijke liefde in Parijs, tussen Alfredo en de lichtzinnige, aan tbc lijdende Violetta. Opera’s lopen zelden goed af. In opera’s gaat iedereen dood, in operettes gaat iedereen vreemd.”

Dit wordt een intieme, kleine versie.

“Ja, je zit er bovenop als publiek. Het is een kleine bezetting, maar we brengen het als scenische opera. Met orkest in de bak en spelers in een decor op het toneel.”

Wat betekent het voor hen dat ze hun werk hier nog kunnen voortzetten?

“Veel. Dat voel je als we weer samenkomen om te repeteren. Er is uiteraard veel emotie, veel spanning en zorgen over familie en vrienden die daar nog zijn. Maar muziek troost, verbindt en geeft hoop. Wat ik bijzonder vind, is dat ze voor die repetities en de optredens vaak vrij moeten vragen, want ze hebben bijna allemaal werk. Ze willen financieel zo onafhankelijk mogelijk zijn. Oekraïners zijn een warm en trots volk.”