Orpheus Magazine: 'André & Dorine' aangrijpend theater zonder woorden

André & Dorine van het Spaanse gezelschap Kulunka Teatro vertelt het verhaal over levens die wegglijden in ouderdom en alzheimer. Het is theater voor de ogen, er is geen taalbarrière, het is woordloos. Met gebaren, maskers, muziek en een uiterst precieze choreografie greep het al tienduizenden toeschouwers over de hele wereld bij de strot.

Liefde in tijden van Alzheimer

‘Liefde in tijden van ouderdom en verval’, zo zouden we het verhaal van André & Dorine simpel en kort kunnen samenvatten. Té simpel, want het is door het spel, de voelbare betrokkenheid van makers en spelers, de vele lagen van emoties die het oproept en de vorm waarin het is gegoten zoveel rijker dan dat.

Een hartverscheurend mooie brief

Het stuk, dat in 2015 zijn première beleefde in San Sebastian, is speels gebaseerd op een hartverscheurend mooie brief die de Weense schrijver André Gorz schreef aan zijn dementerende echtgenote Dorine, vlak voor zij samen uit het leven stapten. Het in 2010 door Garbiñe Insausti en José Dault opgerichte theatergezelschap ontdekte deze tekst bij toeval. En omdat elk lid van Kulunka Teatro persoonlijke ervaringen heeft met alzheimer en andere vormen van dementie in zijn of haar directe omgeving, werd de tekst het uitgangspunt voor zijn eerste Maskertheater. 

Gebaren, bewegingen en maskers

“We gebruiken een universele taal voor dit tijdloze verhaal. Een taal zonder woorden, en toch een taal waarmee we expressief communiceren. We speelden André & Dorine over de hele wereld. Gebaren, bewegingen en maskers hebben enorme zeggingskracht en maken woorden in dit stuk volstrekt overbodig. De maskers dagen het publiek uit de karakters en de emoties van André en Dorine te doorgronden.” aldus Garbiñe en José.

Het stuk raakt alle emoties

In André & Dorine volgen we een ouder wordend stel dat worstelt met de vergankelijkheid en de aftakeling. Het is een leven van herinneringen die pijnlijk vervagen, een reis waarin hij haar ziet verdwijnen in niemandsland, het is een reis waarin identiteiten verloren gaan. Ze zijn er ooit samen aan begonnen en zullen deze ook samen eindigen. “André & Dorine ontroerde theaterbezoekers overal ter wereld. Het stuk raakt alle emoties die we in ons leven en in de liefde tegenkomen. Nee, het is niet zwaar, je kijkt er met een glimlach en soms een brok in de keel naar. Je ziet de schoonheid en de kwetsbaarheid van het leven voorbijkomen.”

Toegankelijk voor alle soorten publiek

Zowel de twee oprichters van Kulunka Teatro als Iñaki Rikarte, de regisseur van Kulunka, genoten hun theateropleiding aan de Real Escuela Superior de Arte Dramático in Madrid. Ze hadden met deze theatervorm geen enkele ervaring. In Spanje was het ook nagenoeg onbekend. Ze ontdekten de rijkdom ervan tijdens reizen naar Engeland, Frankrijk en Duitsland. Kulunka Teatro debuteerde met André & Dorine en kwam daarna met Solitudes en Forever. Masker-theater vergt veel van de spelers. Omdat tekst volledig ontbreekt, wordt er eindeloos gesleuteld aan de choreografie, zodat elk gebaar, elke uitdrukking en beweging op elkaar zijn afgestemd om de essentie van het verhaal volledig voor het voetlicht te brengen. 

Het gezelschap bestaat uit ruim twintig personen: acteurs, regisseurs, schrijvers, componisten, kostuumontwerpers en technici. “We zoeken steeds naar nieuwe vormen van theatertaal. We ervaarden dat onze vorm en de actuele thema’s die we aansnijden theater toegankelijk maken voor alle soorten publiek. Ook publiek dat zich zelden in een theater laat zien.”